Carl Rogers: Η γένεση του προσώπου

                          Διδάγματα

1.  Μακροπρόθεσμα, δεν βοηθά να ενεργώ σαν να είμαι κάτι που δεν είμαι στην πραγματικότητα

Μου φαίνεται ότι από τα περισσότερα λάθη που κάνω στις προσωπικές σχέσεις, ως επί το πλείστον σε αυτές που δεν καταφέρνω να βοηθήσω άλλα άτομα, οφείλονται στο γεγονός ότι, για κάποιο αμυντικό λόγο, έχω λειτουργήσει επιφανειακά, ενώ στην πραγματικότητα τα συναισθήματά μου τρέχουν σε αντίθετη κατεύθυνση.


2.  Είμαι πιο αποτελεσματικός, όταν μπορώ να ακούσω και να αποδεχτώ τον εαυτό μου και μπορώ να είμαι ο εαυτός μου.  

Γίνεται πιο εύκολο για μένα να αποδεχτώ τον εαυτό μου ως ένα αναμφισβήτητα ατελές πρόσωπο, που με κανένα τρόπο δεν λειτουργεί πάντα όπως θα επιθυμούσα εγώ να λειτουργεί.

Το πραγματικά παράδοξο είναι ότι, όταν αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως είναι, τότε αλλάζω.


Ένα άλλο αποτέλεσμα, που φαίνεται να απορρέει από την αποδοχή του εαυτού μου είναι ότι τότε οι σχέσεις γίνονται αληθινές .

Οι αληθινές σχέσεις τείνουν να αλλάζουν, όχι να μένουν στατικές.

3.  Έχει τεράστια σημασία να επιτρέπω στον εαυτό μου να κατανοήσει ένα άλλο πρόσωπο.
Σπάνια επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κατανοήσει ακριβώς ποιο είναι το νόημα της δήλωσης γι’ αυτόν. Πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει επειδή το να καταλάβει κανείς είναι επικίνδυνο. Αν αφήσω τον εαυτό μου να κατανοήσει ένα άλλο πρόσωπο, μπορεί να αλλάξω από την κατανόηση. Και όλοι φοβόμαστε την αλλαγή. 

Η κατανόηση είναι εμπλουτισμός με διπλό τρόπο…
Μαθαίνω από αυτές τις εμπειρίες με τρόπους που με αλλάζουν, που με κάνουν ένα διαφορετικό και, νομίζω, περισσότερο διαδραστικό πρόσωπο. Ίσως ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η κατανόηση που επιδεικνύω γι’ αυτά τα άτομα τους επιτρέπει να αλλάζουν… να αποδέχονται τους φόβους τους… τις παράξενες σκέψεις… τα τραγικά συναισθήματα και αποθαρρύνσεις, όπως και τις στιγμές του κουράγιου και της ευγένειας και της αγάπης και της ευαισθησίας.
Και τότε αλλάζουν τόσο τα συναισθήματα, όσο και αυτοί οι ίδιοι.
Όμως πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, όταν τα άτομα γίνονται κατανοητά από κάποιον άλλο, ενεργοποιούνται θετικά και η ζωή τους παίρνει άλλη αξία.

4.   Είναι εμπλουτιστικό να ανοίγω κανάλια, διά των οποίων οι άλλοι να μπορούν να μεταδώσουν τα συναισθήματά τους, τον ιδιωτικό αισθητηριακό τους μικρόκοσμο σ’εμένα.
Συχνά, ζητώ από τους φοιτητές μια εργασία, που την αποκαλώ «η ώρα της αμφισβήτησης»

5.  Είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό το να μπορώ να αποδεχτώ ένα άλλο πρόσωπο.
Κάθε πρόσωπο απομονώνεται μέσα του, σαν νησί, με την πολύ αληθινή έννοια του όρου και μπορεί να χτίσει γέφυρες προς άλλα νησιά, μόνο εάν επιδείξει πρώτα από όλα την προθυμία να είναι ο εαυτός του και του επιτραπεί να είναι ο εαυτός του.

6.  Όσο πιο ανοιχτός είμαι στις πραγματικότητες μέσα μου και μέσα στο άλλο πρόσωπο, τόσο λιγότερο επιθυμώ να διορθώσω παρορμητικά της καταστάσεις γύρω μου    
Όσο περισσότερο επιθυμώ απλώς να είμαι ο εαυτός μου, μέσα σε όλη αυτή την πολυπλοκότητα της ζωής και όσο περισσότερο επιθυμώ να κατανοήσω και να αποδεχτώ τις πραγματικότητες στον εαυτό μου και στο άλλο πρόσωπο, τόσο περισσότερες αλλαγές φαίνεται ότι έρχονται στην επιφάνεια.        

7.  Μπορώ να εμπιστευτώ την εμπειρία μου
Τείνω να πιστέψω ότι αυτές οι ασαφείς εντυπώσεις ή προαισθήματα θα με οδηγήσουν σε σημαντικά πεδία ανακάλυψης. Τις εκλαμβάνω ως ένδειξη εμπιστοσύνης στο σύνολο της εμπειρίας μου, που έχω μάθει να υποπτεύομαι ότι είναι σοφότερη από το πνεύμα μου.

Η στάση μου εκφράζεται πολύ καλά από τον καλλιτέχνη Max Weber, που λέει: « Για να συνεχίσω τη δική μου ταπεινή δημιουργική προσπάθεια, βασίζομαι πολύ πάνω σ’ αυτά που ακόμα δε γνωρίζω και πάνω σ’ αυτά που ακόμα δεν έχω πράξει»

8.  Η αξιολόγηση των άλλων για το άτομό μου δεν είναι οδηγός για μένα
Μόνο ένα πρόσωπο (τουλάχιστον στη δική μου ζωή και ίσως για όσο ζω) μπορεί να γνωρίζει κατά πόσον αυτό που κάνω είναι έντιμο, πλήρες, ειλικρινές και ορθό ή ψεύτικο, αμυντικό και εσφαλμένο και αυτό το πρόσωπο είμαι εγώ.
       
9.  Η εμπειρία για μένα είναι η μεγαλύτερη αυθεντία
Στην εμπειρία πρέπει να επιστρέφω κατ’ επανάληψη, για να ανακαλύψω μια πλησιέστερη προσέγγιση προς την αλήθεια, όπως αυτή βρίσκεται στη διαδικασία του γίγνεσθαι μέσα μου.
Δεν υποστηρίζω πως η εμπειρία μου είναι αλάνθαστη. Είναι η βάση της αυθεντίας, επειδή μπορεί πάντα να ελεγχθεί με νέους πρωτογενείς τρόπους. Κατά συνέπεια, συχνά της λάθη ή σφάλματα είναι πάντα ανοιχτά σε διόρθωση.

10.         Απολαμβάνω την ανακάλυψη τάξης στην εμπειρία
Η έρευνα είναι η επίμονη, πειθαρχημένη προσπάθεια να γίνουν κατανοητά και να μπουν σε τάξη τα φαινόμενα της υποκειμενικής εμπειρίας

11.         Τα γεγονότα είναι φιλικά
 Και το παραμικρό στοιχείο που μπορεί κανείς να αποκομίσει, σε κάθε τομέα, οδηγεί πιο κοντά στην αλήθεια. Και το να είναι κανείς πιο κοντά στην αλήθεια δεν μπορεί ποτέ να είναι κάτι βλαβερό, επικίνδυνο ή μη ικανοποιητικό.

12.         Αυτό που είναι το πλέον προσωπικό είναι και το πλέον γενικό
Ό,τι ο καθένας από εμάς θεωρεί ως πλέον προσωπικό και μοναδικό στοιχείο του χαρακτήρα του, είναι πιθανώς το ίδιο ακριβώς στοιχείο που, αν το μοιραζόμασταν ή το εκφράζαμε, θα «μιλούσε» πολύ βαθιά στους άλλους          

13.  Η εμπειρία μου με κάνει να πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν μια βασικά θετική κατεύθυνση

Όσο περισσότερο γίνεται κατανοητό και αποδεκτό το άτομο, τόσο περισσότερο τείνει να ρίξει τα ψεύτικα προσωπεία με τα οποία αντιμετώπιζε τη ζωή, και όλο και περισσότερο έχει την τάση να προχωρήσει, αντίστοιχα, μπροστά.

14.    Η ζωή, στα καλύτερά της, είναι μια ρέουσα, μεταβαλλόμενη διαδικασία, στην οποία τίποτα δεν παραμένει στατικό

Είμαι στα καλύτερά μου, όταν μπορώ να αφήσω την εμπειρία μου να με μεταφέρει προς μια κατεύθυνση που μοιάζει να οδηγεί μπροστά, προς στόχους που μόνο αμυδρά διαισθάνομαι.

Ανάλογα με την εκάστοτε κατανόηση και ερμηνεία της εμπειρίας μου, αλλάζω και τη ζωή μου. Πρόκειται για μια πορεία που πάντα εντάσσεται στη διαδικασία του γίγνεσθαι.

Από Carl Rogers (2006). Η γένεση του προσώπου. Aθήνα:Ελληνικά Γράμματα.