Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Διαπροσωπικές σχέσεις

του Παναγιώτη Καλομοιράκη

                                                                                  Διαπροσωπική έλξη

Ο άνθρωπος δε νοιώθει το ίδιο για όλους τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται. Τα συναισθήματα του μπορούν να ποικίλουν, από συμπάθεια μέχρι αντιπάθεια για αυτούς. Έρευνες έχουν δείξει πως υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαπροσωπική έλξη. Ο πρώτος παράγοντας είναι η φυσική εγγύτητα μεταξύ των ατόμων, το πόσο συχνά δηλαδή και σε ποιο βαθμό αλληλεπιδρούν τα άτομα.
Όσο μεγαλύτερη είναι η φυσική εγγύτητα τόσο πιο πιθανό είναι να αυξηθεί ο βαθμός της διαπροσωπικής έλξης. Ο δεύτερος καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση διαπροσωπικής έλξης είναι η ομοιότητα και η συμφωνία των απόψεων τους. Ο νόμος της έλξης του Byrne αναφέρει πως ο βαθμός της διαπροσωπικής έλξης είναι άμεσα ανάλογος του ποσοστού των παρόμοιων στάσεων μεταξύ των ατόμων (Κοκκινάκη, 2006). Επομένως, η διαπροσωπική έλξη ευνοείται αν μεταξύ των ατόμων υπάρχει φυσική εγγύτητα και μεγάλο ποσοστό συμφωνίας απόψεων, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες για τη δημιουργία μιας πιο στενής σχέσης.

   Είδη διαπροσωπικών σχέσεων

Σύμφωνα με τον Zick Rubin οι διαπροσωπικές σχέσεις των ενηλίκων διαχωρίζονται ανάλογα με τα δύο είδη συναισθηματικής προσκόλλησης που εμφανίζονται σε συντροφικές και ερωτικές, όπου οι πρώτες αποτελούν τις φιλικές σχέσεις και οι δεύτερες τις ερωτικές (Παπαδάκη- Μιχαηλίδη, 1998). Ο Argyle (1981)  χαρακτηρίζει τη φιλία και τον έρωτα ως τις σημαντικότερες κοινωνικές σχέσεις. Για τη φιλία, η θεωρία της Κοινωνικής Ανταλλαγής υποστηρίζει πως βασικό συστατικό μιας σταθερής σχέσης είναι οι αμοιβαιότητα μεταξύ των ατόμων, δηλαδή η αμοιβαία έλξη που ενισχύεται γνωρίζοντας ο καθένας τα συναισθήματα του άλλου προς αυτόν. Η αμοιβαιότητα, σύμφωνα με τη θεωρία, μετέπειτα μπορεί να οδηγήσει σε εθελοντική αλληλεξάρτηση όπου είναι το βασικό χαρακτηριστικό της φιλικής σχέσης (Κοκκινάκη, 2006). Για τον έρωτα, η τριγωνική θεωρία του Sternberg (εικ.1) υποστηρίζει πως αποτελεί δημιούργημα τριών συστατικών, της οικειότητας, του πάθους και της απόφασης για δέσμευση. Η παρουσία ή όχι των συστατικών αυτών στις διαπροσωπικές σχέσεις προσδιορίζει οκτώ είδη σχέσεων. Ολοκληρωμένος έρωτας θεωρείται η σχέση στην οποία εμφανίζονται και τα τρία συστατικά (Kassin, Fein, & Markus, 2011).


Εικόνα 1. Η τριγωνική θεωρία του Sternberg.
(Σημ. Η όγδοη σχέση που δεν εμφανίζεται είναι η "μη ερωτική", η απουσία όλων των συστατικών)



Βιβλιογραφία


Argyle, M. (1981). Ψυχολογία της Διαπροσωπικής Συμπεριφοράς. (Μ. Δερμιτζάκης, Μεταφρ.) Αθήνα: Θυμάρι.

Kassin, S., Fein, S., & Markus, H. R. (2011). Social Psychology (8th ed.). Belmont: Wadsworth.

Κοκκινάκη, Φ. (2006). Κοινωνική Ψυχολογία:Εισαγωγή στη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς. Αθήνα: τυπωθήτω/ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ.

Παπαδάκη- Μιχαηλίδη, Ε. (1998). Η σιωπηλή γλώσσα των συναισθημάτων: Η μη λεκτική επικοινωνία στις διαπροσωπικές σχέσεις (4η εκδ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η Θεωρία Προσωπικότητας του Carl Rogers

του Παναγιώτη Καλομοιράκη                                                                                                                  Τάση Πραγμάτωσης- Οργανισμός           Ο Rogers , όπως και οι συνάδελφοί του Goldstein και Maslow ,  υποστηρίζει πως η μοναδική κινητήρια δύναμη του ανθρώπινου οργανισμού είναι η τάση για πραγμάτωση. Η τάση πραγμάτωσης ωθεί τον οργανισμό προς την επιβίωση, την εξέλιξη, την αυτονομία, βάσει των εγγενών χαρακτηριστικών του. Η τάση πραγμάτωσης είναι μία τάση που δεν μπορεί να αποκοπεί από τον οργανισμό αλλά δρα από τη γέννηση του ανθρώπου και συνεχίζει να δρα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του (Μπρούζος, 2004).

Η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη

του Παναγιώτη Καλομοιράκη Βρεφική ηλικία Κατά τη βρεφική ηλικία ο άνθρωπος είναι απόλυτα εξαρτημένος από το οικογενειακό περιβάλλον για την ικανοποίηση των αναγκών του. Σύμφωνα με τη βιοκοινωνική θεωρία του Erikson, αν επιτευχθεί ικανοποιητικά αυτός ο στόχος, τότε το άτομο αναπτύσσει το συναίσθημα της βασικής εμπιστοσύνης. Αντίθετα, αναπτύσσει το αίσθημα της καχυποψίας και της ανασφάλειας (Παρασκευόπουλος, 1985). Στη βρεφική ηλικία δημιουργείται ο δεσμός της προσκόλλησης, που είναι «ο μακροχρόνιος συναισθηματικός δεσμός με ένα συγκεκριμένο άτομο» (Schaffer, 1996, σ. 32), συνήθως με τη μητέρα. Ο δεσμός αυτός επηρεάζει τη μετέπειτα ψυχολογική εξέλιξη του βρέφους ανάλογα με τον τύπο της προσκόλλησης που ανέπτυξε. Η ασφαλής προσκόλληση σχετίζεται με την κοινωνικότητα του παιδιού, τη θετική συμπεριφορά του, τη συναισθηματική του ωρίμανση κ.ά. (Λεοντάρη, 2000). Η Ainsworth (1995) σε έρευνα της παρατήρησε πως ο τύπος της προσκόλλησης είναι ανάλογος με την ευαισθησία και την ανταπόκρισ

Η προσωποκεντρική συμβουλευτική

του Παναγιώτη Καλομοιράκη Μερικά ιστορικά στοιχεία Μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα περίπου, η ψυχοθεραπεία αντλούσε τις μεθόδους της από τις θεωρίες των ψυχοδυναμικών και συμπεριφοριστικών σχολών. Στις 11 Δεκεμβρίου του 1940 , ο Carl Ransom Rogers, σε εισήγησή του στο Πανεπιστήμιο της Minnesota, παρουσίασε μια διαφορετική προσέγγιση, τη «μη κατευθυντική» συμβουλευτική (Μπρούζος, 2004). Σε αυτή τη θεραπεία « το άτομο και όχι το πρόβλημα, βρίσκεται στο επίκεντρο. Ο στόχος δεν είναι να λύθει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα αλλά να βοηθηθεί το άτομο να αναπτυχθεί, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει το τωρινό πρόβλημα και τα μελλοντικά προβλήματα με έναν πιο ολοκληρωμένο τρόπο» (Rogers, 1942, σ.28). Από τότε, η εξέλιξη της «μη κατευθυντικής» συμβουλευτικής είναι αδιάλειπτη. Σήμερα απαντάται ως «προσωποκεντρική» προσέγγιση. 

Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ)

του Παναγιώτη Καλομοιράκη Η ΓΣΘ ορίζεται ως «το σύνολο των θεραπευτικών τεχνικών που στοχεύουν στην τροποποίηση της συμπεριφοράς και των εσωτερικών διεργασιών (γνωσίες, φαντασίες, εκτιμήσεις καταστάσεων, συναισθήματα, βαθμός εγρήγορσης) που είναι υπεύθυνα ή επηρεάζουν τη συμπεριφορά που θέλουμε ν’ αλλάξουμε» (Μπουλουγούρης, 1996, σ. 156) . Η ΓΣΘ είναι μία δομημένη, συνεργατική θεραπεία που θέτει συγκεκριμένους στόχους. Απαιτεί την ενεργητική συμμετοχή τόσο του θεραπευτή, όσο και του θεραπευόμενου. Εστιάζει στο εδώ και τώρα και είναι βραχυπρόθεσμη. Ο θεραπευόμενος βοηθείται από το θεραπευτή να βρει τις γνωστικές παραποιήσεις του ώστε να αναπτύξει ένα εποικοδομητικότερο τρόπο αξιολόγησης των εμπειριών του (Χαρίλα, 1998) . Σύμφωνα με τον γνωσιακό θεραπευτή η συναισθηματική δυσφορία προκαλείται από τις αυτόματες σκέψεις του ατόμου, οι οποίες έχουν τη ρίζα τους στις πυρηνικές πεποιθήσεις. Οι πυρηνικές πεποιθήσεις έχουν σφαιρικό και άκαμπτο χαρακτήρα.  Η συνήθης διαδικασία της γνωσ